بیماری هیدروسفالی چیست ؟

هیدروسفالی به معنای آب در مغز است. هر فردی در درون مغز و یا ستون فقرات خود دارای مایع مغزی نخاعی می باشد که به آرامی در حال گردش است تا مواد غذایی را به این اندام ها رسانده و مواد زاید را از مغز و نخاع دور کند. اگر این جریان مسدود گردد، کیسه ای که حاوی این مایع مغزی نخاعی می باشد ممکن است بیش از حد بزرگ شده و فشاری را به سر وارد کند که منجر به ایجاد وضعیتی به نام هیدروسفالی گردد.در اطراف مغز بالشتک هایی قرار دارند که نقش سپر محافظ مغز را ایفا می کنند و به آنها بطن مغزی گفته می شود و مایع مغزی درون این بطن های مغزی قرار دارد.

علائم و علل هیدروسفالی در نوزادان و کودکان

در بعضی موارد، هیدروسفالی قبل از تولد نوزاد آغاز می شود و می تواند بر اثر عفونت های خاص در دوران بارداری مانند سرخچه ، اختلال ژنتیکی و یا نقص مادرزادی که در آن ستون فقرات بسته نشده باشد به وجود آید. این بیماری در کودکان تازه متولد شده نیز می تواند به علت خونریزی مغزی حین یا بعد از زایمان ، آسیب های حین و قبل و بعد از زایمان و یا عفونت و تومورهای سیستم عصبی مرکزی باشد. از علائم این بیماری در نوزادان و کودکان می توان به  تغییر ساختار صورت و بزرگ شدن حجم سر ، خواب بیش از حد ، تشنج و استفراغ ، میل کم به غذا ، تغییر خلق و خو و تاخیر در رشد اشاره کرد.

علائم و علل هیدروسفالی در بزرگسالان

بیماری هیدروسفالی در بزرگسالان بیشتر در نتیجه انسداد مسیر گردش مایع مغزی نخاعی ایجاد می‌شود. از جمله عواملی که ریسک هیدروسفالی در بزرگسالان را افزایش می‌دهند شامل عفونت در مغز مانند مننژیت ، صدمه به سر، خونریزی از رگ‌های مغزی و جراحی‌های مغزی می باشد. از علائم هیدروسفالی در بزرگسالان به موارد زیر می توان اشاره کرد :

• ورم اعصاب ته چشم
• احساس خستگی شدید و دایمی ، گیجی و بی حالی
• تهوع واستفراغ
• تاری چشم و دوبینی و مشکلات بینایی
• سردرد و اختلال در تعادل و راه رفتن
• بی اختیاری ادرار

شانت بین بطن های مغزی و حفره پریتوئن جهت تسکین و درمان هیدروسفالی 

اگر هیدروسفالی درمان نگردد، منجر به آسیب دیدگی مغزی و حتی مرگ خواهد شد. اگر بیماری در مراحل ابتدایی باشد می توان به درمان های دارویی که در واقع به نوعی کاهنده مایع مغزی – نخاعی هستند امیدوار بود اما در صورت پیشرفت بیماری باید از جراحی برای رفع عامل بیماری استفاده کرد. یعنی مثلا اگر عامل انسداد تومور است با جراحی می توان آن را برداشت یا با شیوه های مختلف محل انسداد را باز کرد. از این رو جراح مغز و اعصاب به منظور درمان این بیماری ممکن است از روش شنت یا شانت استفاده نموده تا با منحرف نمودن این جریان از مغز، فشار وارده را کاهش دهد.

شنت یا شانت لوله نازک و انعطاف پذیری است که یک دریچه داشته و برای تخلیه مایع اضافی از مغز مورد استفاده قرار می گیرد. با استفاده از این روش، مایع مغزی نخاعی به حفره بدنی که حفره صفاقی نام دارد (این ناحیه اطراف اعضای بطنی قرار گرفته)، هدایت می گردد. معمولا شانت به راحتی خراب نمی گردد. اما اگر مسدود گردد، باعث پدید آمدن علائمی در فرد می شود که مشابه همان علائم اولیه ایست که حکایت از ازدیاد غیر عادی مایع مغزی در وی داشته است.